σελ 2

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ

Τα Χριστούγεννα δεν είναι απλώς μια γιορτή σημαντική για τη χριστιανοσύνη αλλά και για το λαϊκό μας πολιτισμό, μιας και συνοδεύεται από αρκετά έθιμα που είναι αναπόσπαστα δεμένα με αυτήν.
Οι προετοιμασίες ξεκινούσαν 40 μέρες πριν από τη γιορτή. Το σαραντάρι είναι περίοδος νηστείας, ψυχικής προετοιμασίας αλλά για τις Λευκαδίτισσες νοικοκυρές είναι μια περίοδος όπου επιμελούνταν ιδιαιτέρως την καθαριότητα του σπιτιού τους, για να είναι "παστρικά", δηλαδή καθαρά τις καλές μέρες.

Τις παραμονές των Χριστουγέννων οι γυναίκες πλάθουν Χριστόψωμα ή Χριστοκούλουρα, που ήταν μια σειρά ψωμιών σε ειδικό σχήμα το καθένα. Πρώτα πλάθεται η λειτούργα, που σφραγίζεται με την σπιτική σφραγίδα. Στην συνέχεια φτιάχνεται ο σταυρός σε μικρό ταψί, το Χριστόψωμο για τη μέρα των Χριστουγέννων σε μεγάλο ταψί και τέλος για τα κορίτσια τις βλάχες ή μπαλούμπες.

Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων συγκεντρώνεται όλη η οικογένεια για το κόψιμο του σταυρού. Πάνω στο τραπέζι τοποθετούσαν ένα μπουκάλι κρασί κι ένα μπουκάλι λάδι ενώ το φαγητό ήταν νηστίσιμο. Ο αρχηγός της οικογένειας χάραζε το σταυρό σε 4 κομμάτια και τον έβαζε πάνω στα μπουκάλια. Τα μέλη της οικογένειας έπιαναν όλα το σταυρό και παίρνοντας ο καθένας το κομμάτι του αντάλλασσαν ευχές

 Τα παλιότερα χρόνια τα ξημερώματα των Χριστουγέννων τα παιδιά ξεχύνονταν στις γειτονιές για να ψάλλουν τα κάλαντα "Χριστούγεννα Πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου". Σήμερα τα παιδιά λένε τα κάλαντα "Χριστός γεννάται σήμερον" το πρωί της παραμονής ενώ το απόγευμα της ίδιας ημέρας χορωδίες της Λευκάδας κατεβαίνουν τη Κεντρική αγορά της πόλης ψάλλοντας επίσης τα κάλαντα.

ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς οι Λευκαδίτες συνηθίζουν να βάζουν στα σπίτια τους τις αγριοκρεμμύδες ή αλλιώς κουτσούνες, που θεωρούνται σύμβολα τύχης. Οι γυναίκες έφτιαχναν τη παραδοσιακή βασιλόπιτα, που για το νησί της Λευκάδας δεν είναι άλλο από τη λαδόπιτα μέσα στην οποία έριχναν μέσα το φλουρί, που όποιος το πετύχαινε θεωρούνταν ο τυχερός της χρονιάς. Η βασιλόπιτα κόβονταν αμέσως με την αλλαγή του χρόνου.

Τα ξημερώματα της πρωτοχρονιάς τελείται στη πόλη της Λευκάδας το έθιμο της "Διάνας", που θεωρείται κατάλοιπο της Ενετοκρατίας. Σύμφωνα με το έθιμο αυτό το χάραμα βγαίνει η μπάντα της Φιλαρμονικής και περιδιαβαίνει στην πόλη παίζοντας τον εωθινό και τα κάλαντα μέχρι να ξημερώσει. Τα παλιότερα χρόνια τη Διάνα ακολουθούσαν όλοι σχεδόν οι Λευκαδίτες προκαλώντας μεγάλη ευθυμία κάνοντας φάρσες

Σταύρακα Λαμπρινή Β3

ΕΘΙΜΑ ΣΑΜΟΥ

Στην Σάμο συνηθίζεται στα πανηγύρια, στις γιορτές στις χαρές και στους γάμους να μοιράζεται η πατροπαράδοτη "γιορτή". Η "γιορτή" είναι ένα είδος φαγητού που αποτελείται από γίδινο κρέας στάρι και κρεμμύδι. Το βράζουν για 24 ώρες μέσα σε τεράστια καζάνια και αφού προηγουμένως διαβαστεί από τον ιερέα μοιράζεται στον κόσμο. Στους γάμους όμως πρώτα προσφέρουν λουκουμάδες με ούζο και ύστερα προσφέρουν την γιορτή. Επίσης στους γάμους οι οργανοπαίχτες πηγαίνουν στο σπίτι του γαμπρού και αφού τον παίρνουν κατευθύνονται στο σπίτι της νύφης και από εκεί πλέον όλοι μαζί οδηγούνται στην εκκλησία. Στις κηδείες έχουν το έθιμο να μοιράζουν αφράτα στραγάλια με ούζο. Πιστεύουν πως όσο ποιο αφράτα είναι τα στραγάλια τόσο ποιο ελαφρύ είναι το χώμα που σκεπάζει τον νεκρό.

 Την Μεγάλη Παρασκευή το απόγευμα ο ιερέας παίρνει τον επιτάφιο και μαζί με τους πιστούς κατευθύνονται προς το νεκροταφείο του χωριού όπου διαβάζονται όλοι οι νεκροί. Τις Απόκριες επικρατεί μέχρι σήμερα το παλιό έθιμο του Καδή (Τούρκος δικαστής). Παίρνουν λοιπόν έναν άντρα του βάζουν ένα φέσι για να παριστάνει τον Καδή. Τον βάζουν πάνω σε ένα μουλάρι με τέτοιο τρόπο ώστε ο άντρας να βλέπει τα οπίσθια του μουλαριού. Ύστερα οδηγούν το μουλάρι στο καφενείο όπου εκεί είναι συγκεντρωμένο όλο το χωριό. Αρχίζουν λοιπόν οι χωριανοί. Άλλος προσποιείται ότι του έκλεψαν τη γίδα άλλος πως τον εξαπάτησαν σε αγοραπωλησία άλλος πως του έκλεψαν την κόρη κλπ…. Αρχίζει τότε ο Καδής να λύνει τις υποθέσεις και να μοιράζει ποινές. Σε αυτή τη φάση του σκέτς άλλοι χειροκροτούν ενώ άλλοι παριστάνουν πως κλαίνε κατά των συμφερόντων τους. Ο ωραιότερος Καδής παίζεται στο χωριό Σπαθαραίοι.

 Σε άλλα χωριά της Σάμου την Κ. ΔΕΥΤΕΡΑ ασχολούνται με τον Γιάνναρο. Σηκώνονται πρωί πρωί παίρνουν ένα παλιό παντελόνι και ένα παλιό πουκάμισο και τα γεμίζουν με άχυρα . Μετά βάζουν μία μάσκα και ένα καπέλο και στερεώνουν τον Γιάνναρο πάνω σε μία σκάλα .Επειδή όμως ο Γιάνναρος είναι νεκρός του φτιάχνουν από κλαδιά και ξερόχορτα ένα στεφάνι. Μέσα στο στεφάνι όμως τοποθετούν έναν τρίφτη για τα μακαρόνια. Παίρνουν λοιπόν την σκάλα με τον Γιάνναρο και το στεφάνι και τον γυρίζουν σε όλα τα σπίτια του χωριού. Όποιος βρεθεί στον δρόμο του πρέπει σύμφωνα με το έθιμο να φιλήσει το στεφάνι, το οποίο και σου το τρίβουν στο πρόσωπο προκαλώντας πολλές φορές τραυματισμούς. Μέχρι το βράδυ έχουν γυρίσει όλα τα σπίτια του χωριού και καταλήγουν στο καφενείο και αφού πίνουνε και κλαίνε καίνε τον Γιάνναρο και πάνε για ύπνο στουπί.

Το Πάσχα το έθιμο απαιτεί να φάνε γεμιστό κατσίκι. Παίρνουν δηλαδή την πλάτη ενός κατσικιού και την γεμίζουν με ρύζι, συκωτάκια και κρεμμύδι κλπ και το ψήνουν στον φούρνο. Όταν γιορτάζουν τον ΆιΓιαννη τον Κλύδονα. Βάζουν τα κλειδιά και τα δαχτυλίδια τους σε μία στάμνα. Μόλις πηδήξουν τη φωτιά βγάζουν κι ένα δαχτυλίδι από την στάμνα. Τα κορίτσια τραγουδούν. «Άγιε Γιάννη λαμπαδάρη, που έχεις του θεού τη χάρη, δείξε και σε μένανε ποιος άντρας θα με πάρει». Επίσης στην Σάμο τα δώρα είναι πάντα χρήματα και ονομάζονται μπολιστρίνες.
 

ΕΘΙΜΑ ΜΥΤΙΛΙΝΗΣ

Στην Μυτιλήνη στην γιορτή του Άγιου Χαραλάμπου στολίζουν άλογα και κάνουν ιπποδρομίες. Επίσης σφάζουν ένα βόδι και το μοιράζουν στο χωριό

Στην γιορτή του ΤΑΞΙΑΡΧΗ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ πραγματοποιείται το ΠΑΝΛΕΣΒΙΑΚΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ . Δηλαδή από όλο το νησί πηγαίνουν με τα πόδια να τον τιμήσουν περπατώντας δύο μέρες αν χρειαστεί.

Στους γάμους κρύβουν τα παπούτσια και τα ρούχα του γαμπρού και αρχίζουν να τον τρυπάνε με καρφίτσες. Αυτός τότε τους δίνει χρήματα για να σταματήσουν τα τρυπήματα και να του δώσουν τα ρούχα του.

ΕΘΙΜΑ ΚΡΗΤΗΣ

Στην Κρήτη μετά από την τέλεση του μυστηρίου του γάμου πέφτουν οι γνωστοί πυροβολισμοί μπαλωθιές.

Το ζευγάρι τότε τρώει το μελοκάρυδο για να είναι η ζωή γλυκιά και η νύφη πρέπει να χορέψει με όλους τους καλεσμένους.

Επίσης την Κ. Δευτέρα καίνε τον Ιούδα. Καίνε δηλαδή από ένα μικρό κλαράκι γαϊδουράγκαθο έξω από κάθε σπίτι.

Τζαφάρης Μάριος Β3

Έθιμα Πρωτοχρονιάς στην Αλβανία

 Ένα έθιμο που έχουν στην Αλβανία για την Πρωτοχρονιά είναι να φτιάχνουν μπακλαβά και να τον τρώνε το βράδυ της Πρωτοχρονιάς για να είναι γλυκιά η χρονιά που "έρχεται". Εκτός από τον μπακλαβά ψήνουν όλοι μαζί κρέας στη σχάρα και διάφορες πάστες.

 Ένα άλλο έθιμο που έχουν στην Αλβανία για την Πρωτοχρονιά είναι να ανταλλάσσουν τα δώρα τους πριν έρθει η καινούρια χρονιά γιατί υπάρχει μια παλιά ιστορία που λέει ότι αν δώσουμε το δώρο μας σε κάποιον με τον ερχομό της καινούριας χρονιάς, η καινούρια χρονιά θα μας στερήσει πολύτιμα αγαθά από τη ζωή μας

Εύα Σεφγκίνη Β3΄

Επιστροφή    Σελίδα 1