Πεδινή χώρα της Ελλάδας που περικλείεται από τα βουνά Όλυμπος και Καμβούνια [Χάσια ] στα βόρεια, Όθρυς στα νότια, και  Πήλιο στα ανατολικά. Αποτελούσε πιθανόν στα προϊστορικά χρόνια μεγάλη λίμνη που χύθηκε στη θάλασσα με το άνοιγμα των Τεμπών.

Το άνοιγμα αυτό χρησιμεύει ακόμα και σήμερα για την εκβολή των νερών του λεκανοπεδίου , που συγκεντρώνονται από τον Πηνειό ,τον κυριότερο ποταμό της Θεσσαλίας. Μικρή βουνοσειρά στο μέσο της πεδιάδας , που διευθύνεται από βορά προς νότο, διαιρεί αυτήν σε δύο τμήματα, το ανατολικό [της Λάρισας] και το δυτικό [των Τρικάλων]. Λίμνες έχει την Ασκουρίδα κ.α. Μετά από την Μακεδονία αποτελεί την πιο εύφορη σε καλλιέργειες ελληνική περιοχή. Παράγει σιτηρά, όσπρια κλπ και έχει ακμαία κτηνοτροφία.

 Διοικητικά διαιρείται σε 4 νομούς [Λάρισας , Τρικάλων , Καρδίτσας και Μαγνησίας]. Έχει έκταση 13.488 τ, χλμ. και υπάγονται σε αυτήν διοικητικά και οι Β. Σποράδες εκτός από την Σκύρο. Στην αρχαιότητα την διοίκηση της Θεσσαλίας είχαν οι Αλευάδες , που έφεραν τον τίτλο Ταγοί [ηγεμόνες]. Στους μηδικούς πολέμους οι Θεσσαλοί όχι μόνο δεν αντιστάθηκαν κατά των Περσών αλλά και έκαναν συμμαχία με αυτούς. Στον Πελοποννησιακό πόλεμο έμειναν ουδέτεροι, επιδιώκοντας κέρδη σε βάρος αυτών που πολεμούσαν.

 Όταν ο Φίλιππος ΄Β ήταν βασιλιάς της Μακεδονίας , η Θεσσαλία υποτάχθηκε στους Μακεδόνες και εξακολούθησε να αποτελεί τμήμα της Μακεδονίας και επί των διαδόχων του Μ. Αλεξάνδρου. Στους πολέμους μεταξύ Αντίοχου και Ρωμαίων[191 π.Χ.] έπαθε μεγάλα κακά. Μετά από την μάχη της Πύδνας[168 π.Χ.] έγινε ρωμαϊκή επαρχία. Στη διάρκεια των ανασκαφών στις Ακροπόλεις, στις οποίες βρέθηκαν τα αρχαιότερα ίσως δείγματα τέχνης, απ’ όσα  έχουν τους Σλάβους [577], τους Σλάβους και τους Βουλγάρους [668-685], τους Βουλγάρους του Σαμουήλ[τέλη του 11^ου αιώνα], τους Βλάχους[11^ος αιώνας], και τους Νορμανδούς.

Στην εποχή της Φραγκοκρατίας [1204] ολόκληρη η Θεσσαλία πέρασε περίοδο με πολλές ταραχές και έγινε θέατρο ασταμάτητων πολέμων μεταξύ διάφορων φράγκων δουκών, των δεσποτών της Ηπείρου, και των αυτοκρατόρων του Βυζαντίου. Επιπλέον έγιναν σ’ αυτήν εισβολές Αλβανών και ιδιαίτερα Σέρβων. Οι Σέρβοι την κατέλαβαν και την κατείχαν μέχρι το 1396. Το 1396 κατέλαβε την Θεσσαλία ο Βαγιαζήτ χωρίς αντίσταση. Αφού την πήραν οριστικά οι Τούρκοι το 1420, παρέμεινε σ’ αυτούς μέχρι το 1881, οπότε παραδόθηκε στην Ελλάδα με απόφαση του συνεδρίου του Βερολίνου

Θερμοπύλες

Τοποθεσία ανάμεσα στους πρόποδες του όρους Καλλίδρομου της Α. Στερεάς Ελλάδας και στον Μαλιακό κόλπο 21 περίπου χμ. από τη Λαμία. Στην αρχαιότητα , ήταν στενότατος δρόμος ενός χλμ. μήκους και 60 βημάτων πλάτος, σωστή «πύλη» και μοναδικό πέρασμα από την Φθιώτιδα στην Ν. Ελλάδα , και γι’ αυτό είχε μεγάλη στρατηγική σημασία. Σήμερα, στην θέση αυτή, έχει σχηματιστεί βαλτότοπος πλάτους 5 χμ. (από τις προσχώσεις του ποταμού Σπερχειού). 

 Το 480 π.Χ.  έγινε στο ομώνυμο στενό η περίφημη μάχη μεταξύ Ελλήνων και Περσών. Μετά την απόφαση όλων των Ελλήνων να υπερασπιστούν την πατρίδα τους, ο Λεωνίδας κατέβαλε το στενό των Θερμοπυλών επικεφαλής 4.000 συμμαχικού στρατού για να εμποδίσει την περσική προέλαση στα νότια. Το μέρος αυτό ήταν μια στενή δυσπρόσιτη δίοδος  με τρία στενά. Στο δεύτερο στενό υπήρχε το τοίχος των Φωκέων και πίσω από αυτό εγκαταστάθηκε το ελληνικό στρατόπεδο. Ο Ξέρξης  όταν πλησίασε τις Θερμοπύλες, πληροφορήθηκε ότι ο ελληνικός στρατός με την αρχηγία του βασιλιά της Σπάρτης  είχε ήδη αναλάβει το στενό. Αλλά πίστευε, ότι ο πολυάριθμος στρατός του θα κλόνιζε τους Έλληνες και έτσι δεν βιαζόταν να αρχίσει την επίθεση.

 Από τις ψευδαισθήσεις αυτές τον απάλλαξε ο εξόριστος βασιλιάς της Σπάρτης Δημάρατος, που του είπε "Οι άνδρες, βασιλιά, έχουν έλθει εδώ, για να πολεμήσουν στο στενό και ήδη προετοιμάζονται. Υπάρχει συνήθεια σε αυτούς, όταν πρόκειται να κινδυνεύσουν, να στεφανώνονται. Μάθε ακόμα, ότι αν υποτάξεις αυτούς και τους Σπαρτιάτες, κανένα άλλο έθνος δεν θα αποτολμήσει να σου αντισταθεί. Τώρα, λοιπόν, βαδίζεις εναντίον πόλης σπουδαίας και εναντίον σπουδαίων ανδρών". Τότε ο Ξέρξης έστειλε στο ελληνικό στρατόπεδο κήρυκες και ζήτησε να παραδώσουν τα όπλα. Στην ταπεινωτικοί  πρόταση ο Λεωνίδας αρκέσθηκε να απαντήσει "ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ".

 Ο Ξέρξης διέταξε τότε τον στρατό του να επιτεθεί. Οι αλλεπάλληλες, όμως, δεν απέδωσαν τίποτα. Από την δύσκολη θέση που είχε βρεθεί, τον έσωσε ο προδότης Εφιάλτης. Αυτός οδήγησε ένα εκλεκτό περσικό τμήμα από την χαράδρα του Ασωπού και στην αυγή βρέθηκε στα υψώματα της Ανοπαίας. Οι 1.000 Φωκείς, που είχαν ταχθεί να φυλάξουν το δρομάκι, αναγκάσθηκαν να τραπούν σε φυγή. Το πρωί ο Λεωνίδας διαπίστωσε ότι είχε κυκλωθεί. Αφού απομάκρυνε αμέσως το μεγαλύτερο μέρος του στρατού του, έμεινε με 300 Σπαρτιάτες και 700 Θεσπιείς, που αρνήθηκαν να υποχωρήσουν.  Η σύγκρουση που ακολούθησε υπήρξε άγρια. Τελικά όλοι οι Έλληνες έπεσαν μέχρι ενός, σαν άξιοι και γενναίοι πατριώτες. Η ηρωική θυσία τους μοναδικό παράδειγμα για τον μετέπειτα Ελληνισμό. Αργότερα, ο Σιμωνίδης αφιέρωσε στους τριακόσιους  ήρωες το παρακάτω επίγραμμα
"Ώ ξειν’  αγγέλειν Λακεδαιμονίοις, ότι τήδε κείμεθα, τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι".

Από τους Μαθητές της Γ’ τάξης: Ζυκάι Άγγελο και Στρατή Βασιλάκη

Βιβλιογραφία:Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια Γιοβάνη

Επιστροφή