IKAPIA

Η Ικαρία είναι νησί του ανατολικού Αιγαίου, μεταξύ της Σάμου και της Μυκόνου και αποτελεί το μεγαλύτερο τμήμα της επαρχίας Ικαρίας του νομού Σάμου. Βρίσκεται στο Ικάριο Πέλαγος. Έχει σχήμα επίμηκες προς την ίδια κατεύθυνση με την Σάμο, δηλαδή ΒΑ-ΝΔ. Το ανατολικό τμήμα του νησιού, που έχει φτωχή βλάστηση, είναι πυκνοκατοικημένο. Εκεί βρίσκονται πολλές ραδιενεργές ιαματικές πηγές διεθνούς φήμης. Το δυτικό τμήμα του, που καλύπτεται από βλάστηση, είναι αραιοκατοικημένο.

   Το ανάγλυφο της Ικαρίας διαμορφώνεται από μια οροσειρά που ονομάζεται Αθέρας, με υψηλότερη κορυφή (1.037 μέτρα) στο ανατολικό τμήμα του νησιού. Στο δυτικό τμήμα του, η υψηλότερη κορυφή φθάνει στα 957 μέτρα.

ΑΚΤΟΓΡΑΦΙΑ

Η Ικαρία παρουσιάζει γενικά μικρό οριζόντιο διαμελισμό. Στην ανατολική ακτή, από το βορειοανατολικό άκρο της προς Νότον, απαντούν οι βραχονησίδες Χαλοί. Γενικά η ακτή παρουσιάζει ελάχιστες εγκολπώσεις, στις οποίες ανήκουν ο ανοικτός Όρμος Αγριομέλισσα και ο Όρμος Αγίου Νικολάου, τον οποίο κλείνει το ακρωτήριο Πάπα, νοτιότερο σημείο του νησιού. Η δυτική ακτή συνεχίζεται χωρίς σημαντικές εγκολπώσεις προς τα βορειοανατολικά, μέχρι το ακρωτήριο Αρμενιστής, από πού στρέφεται προς τα ανατολικά. Σχηματίζονται διάφοροι όρμοι, που ξεκινούν από το ακρωτήριο Κιόνι και καταλήγουν στο ακρωτήριο Φανάρι.  

ΙΑΜΑΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

Στην Ικαρία υπάρχουν δέκα περίπου θειούχες ραδιενεργές ιαματικές πηγές, πέντε από τις οποίες είναι αναγνωρισμένες από το κράτος και διαθέτουν λουτρικές εγκαταστάσεις. Οι σημαντικότερες είναι

•         Μουσταφά Λίντζα, στον δήμο Αγίου Κηρύκου, κοντά στις ακτές.

•       Θέρμα, στο ομώνυμο οικισμό, με πέντε διαφορετικές πηγές (Άρτεμις, Απόλλων, Σπηλαίου, Παφίλη και Κράτσα), που συνιστώνται για ρευματοαθρίτιδες, νευρώσεις, παραλύσεις, αγκυλώσεις. Τις ιαματικές πηγές χρησιμοποιούσαν, κατά το 1991, 5.500 ασθενείς από όλη την Ελλάδα.

   Η Ικαρία έχει έκταση 255 τετραγωνικά χιλιόμετρα και μήκος ακτών 102 χιλιόμετρα .Κατά την απογραφή του 1991, ο πληθυσμός της ήταν 7.546. 

ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

 Η παλαιότερη ονομασία του νησιού ήταν Μάκρις(-η) ή Δολίχη, εξαιτίας του επιμήκους σχήματος, ή και Ιχθυόεσσα, λόγο του θαλάσσιου πλούτου του. Την ονομασία Ικαρία το νησί τη χρωστάει στον Ίκαρο (βλέπε παρά κάτω), τον γιο του Δαίδαλου , που μετά την αποτυχημένη πτήση του έπεσε και πνίγηκε κάπου εκεί κοντά. Ο Παυσανίας μαρτύρησε ότι ο τάφος υπήρχε κάπου στο νησί. Οι μαρτυρίες για την ιστορία του νησιού είναι ελάχιστες.

Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

  Κατά την βυζαντινή περίοδο η νήσος διατήρησε σημαντικό μέρος από την σπουδαιότητά της, αλλά γενικότερα κατά την πρώιμη βυζαντινή περίοδο το ενδιαφέρον για τα κοινά του Αιγαίου ήταν υποβαθμισμένο. Τα σωζόμενα ερείπια βυζαντινών κτισμάτων μαρτυρούν τη συνέχεια της ζωής στη νήσο, με κυριότερο κέντρο τον οικισμό Οινής. Αυτό υποδηλώνεται και από το γεγονός ότι η Ικαρία χρησιμοποιήθηκε πολλές φορές ως τόπο εξορίας μελών της βασιλικής οικογένειας του βυζαντίου. Η ανανέωση του πληθυσμού της νήσου συνδεόταν με την εγκατάσταση σε αυτή Μικρασιάτων, οι οποίοι κατέφυγαν στη νήσο για διάφορους λόγους.

  Κατά τη μέση βυζαντινή περίοδο, η Ικαρία εντάχθηκε στο ναυτικό «θέμα» της Σάμου, η δε ένταξη αυτή εξηγεί τις αραβικές επιδρομές γιατί πιθανότατα  oι Άραβες χρησιμοποιούσαν την νήσο ως ορμητήριο.

ΟΙ ΝΕΩΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ

Λίγα χρόνια μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους και συγκεκριμένα το 1484, η Ικαρία παραχωρήθηκε στους Ιωαννίτες Ιππότες της Ρόδου από την γενουατική οικογένεια των Αραγκιών, που έχει ιδρύσει βαρωνία στο νησί. Όταν οι Τούρκοι κατά την διάρκεια επιχειρήσεων στο Αιγαίο για την παγίωση της κυριαρχίας τους κατέλαβαν την Ικαρία (1521) το νησί ήταν ελάχιστα κατοικημένο. Ένα μέρος του πληθυσμού πανικόβλητο από την Τουρκική απειλή το είχε εγκαταλείψει ενώ άλλο τμήμα του κατέφυγε στην Λαγκάδα  και σε άλλα δυσπρόσιτα σημεία.

  Στις παραμονές της Επανάστασης του 1821 η Ικαρία είναι έτοιμη για τον Αγώνα. Στο νησί σχηματίστηκε πυρήνας της Φιλικής Εταιρείας από τον Σταυρινό Χλίτα, τον Παναγιώτη Καραφά, τον ιερέα Γιώργο Ρόδιο, Διακογιώργη Βαλίσαρο και άλλους, η γειτνίαση όμως με την Μικρά Ασία υπήρξε ανασταλτικός παράγοντας για την εξέγερση των κατοίκων όπως αλώστε συνέβη και με άλλα νησιά του Αιγαίου. Γνωρίζουμε όμως ότι ο αγάς του νησιού Χαλίλ Καραμπούρνου συνελήφθηκε και μεταφέρθηκε στο Τσεσμέ της Μικράς Ασίας και ότι αρκετοί Ικάριοι πολέμησαν στις περιοχές της Πελοποννήσου όπως και σε άλλες περιοχές της Ηπειρώτικης Ελλάδος. Κατά την εκστρατεία του Λυκούργου Λογοθέτη  στη Χίο ο Μιχάλης Καστανιάς από το Γιαλισκάρι της Ικαρίας επικεφαλής 300 περίπου κατοίκους του νησιού.

  Στη Θαλάσσια περιοχή της Ικαρίας οι Έλληνες συγκρούστηκαν δύο φορές με τον Τούρκικο στόλο. Στις 30 Ιουλίου 1824, λίγες βδομάδες μετά την καταστροφή της Κάσου και των Ψαρών, ελληνική μοίρα με ‘αρχηγό τον Γ. Σαχτούρη συγκρούστηκαν με τουρκικά πλοία του καπουδάν Τοπάλ πασά, που μετέφεραν στράτευμα στη Σάμο,

Βύθισε αρκετά και συνέλαβε δύο. Στις 10 Σεπτεμβρίου, όταν τουρκοαιγυπτιακός στόλος των 70 περίπου πλοίων εμφανίσθηκαν στην Ικαρία και στην και στην Αμοργό και προς στιγμήν απείλησαν την ελληνική μοίρα  που με ορμητική αντεπίθεση ανάγκασε τον αντίπαλο να υποχωρήσει προς τα Δαρδανέλια

  Με το πρωτόκολλο του Λονδίνου το1830 η Ικαρία και άλλα νησιά του Αιγαίου παρέμειναν στη Οθωμανική Αυτοκρατορία . Τον Μάιο του 1834 με φιρμάνι του σουλτάνου Μαχμούτ Β’ η Ικαρία, η Πάτμος, η Κάλυμνος και η Λέρος αποτελούσαν ιδιαίτερη επαρχεία, γνωστή με την ονομασία Τετράνησο. Η Τετράνησος το 1836 συνέστησε τετραμελή γενική δημογεροντία με ένα εκπρόσωπο από κάθε νησί, αυτό το καθεστώς παρέμεινε ως το 1896 όταν η Τουρκία υπέλαβε Τούρκους διοικητές.

  Στις 17 Ιουλίου 1912 στην Ικαρία εκδηλώθηκε επαναστατική εξέγερση και οι Τούρκοι υπάλληλοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το νησί. Στις 28 Οκτωβρίου λαϊκή συνέλευση που συγκροτήθηκε στον Εύδηλο  κήρυξε την ένωση με την Ελλάδα .
Λίγες μέρες μετά την ένωση η Ικαρία ελευθερώθηκε από τον ελληνικό στόλο.

ΙΚΑΡΙΟ ΠΕΛΑΓΟΣ

  Το τμήμα του νοτιοανατολικού Αιγαίου Πέλαγος. Όρια του θεωρούνται βόρεια η Χίος, δυτικά οι ανατολικές Κυκλάδες, νότια η Κως και ανατολικά η Μικρά Ασία.

 ΙΚΑΡΟΣ

Μυθικό πρόσωπο, γιος του Δαίδαλου και της Ναυκράτης

Η οποία κατά τον μύθο  ήταν δούλα του Μίνωα. Όταν ο Δαίδαλος καταδικάστηκε από τον Άρειο Πάγο επειδή είχε φονεύσει τον αρχιτέκτων Τάλω έφυγε στην Κρήτη. Εκεί κατασκεύασε τον Λαβύρινθο για να ζει μέσα ο Μινώταυρος. Μέσα  ο Μίνωας φυλάκισε τον ίδιο τον Δαίδαλο μαζί με τον Ίκαρο γιατί ο Δαίδαλος βοήθησε την Πασιφανή να  ενωθεί με τον ταύρο του Ποσειδών και να γεννηθεί ο Μινώταυρος.

  Ο Δαίδαλος δημιούργησε δύο ζευγάρια φτερά από κερί

  Ο Ίκαρος  όμως γοητευμένος από την πτήση παράκουσε την εντολή του πατέρα του να μην ανέβει πολύ ψηλά γιατί θα λιώσει τον κερί. Πέταξε πολύ ψηλά με αποτέλεσμα να λιώσουν τα φτερά και να πέσει μες την θάλασσα και να πνιγεί Η θαλάσσια περιοχή όπου έπεσε ο Ίκαρος έκτοτε ονομάστηκε Ικάριο Πέλαγος ή Ικάριος Πόντος έτσι μας διηγείται την ιστορία του Ίκαρου ο Απολλόδωρος.

  Σύμφωνα άλλες πηγές ο Ίκαρος προσπαθούσε να βρει τον πατέρα του , επιβιβάστηκε σε ένα πλοίο αλλά  ναυάγησε κοντά στη Σάμο.

  Η Ικαρία είναι ένα από τα ωραιότερα νησιά και πρέπει να επισκεφθούμε όλοι μας

  Στρατής Βασιλάκης , Άγγελος Ζυκάι Γ1’
Βιβλιογραφία:Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα

Επιστροφή