Ίσως ποτέ δεν θα μιλάγαμε σήμερα για τον τόπο αυτό αν δεν υπήρχε ο Πλάτωνας για να μας μεταφέρει μια γοητευτική ιστορία. Αυτή την ιστορία, μαζί με τα ιστορικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην Μεσόγειο, διηγήθηκαν Αιγύπτιοι ιερείς στον νομοθέτη Σόλωνα όταν αυτός ταξίδεψε στην Σάιδα της Αιγύπτου. Μια ιστορία που παρά το ότι ο Πλάτωνας ισχυρίζεται ότι είναι εντελώς αληθινή συνεχίζει να παραμένει τυλιγμένη στη χρυσόσκονη του θρύλου και του μυστηρίου. Μια ιστορία για έναν θαυμαστό λαό της αρχαιότητας και μια εκπληκτική ήπειρο: τη θρυλική Ατλαντίδα που μεγαλούργησε για αιώνες ολόκληρους, γνώρισε την οργή του προστάτη της, Θεού Ποσειδώνα και καταποντίστηκε στα βάθη του ωκεανού…
Πέρα
λοιπόν στα δυτικά, μετά της Ηράκλειες
Στήλες - που σήμερα είναι γνωστές ως Στενά
του Γιβραλτάρ - υπήρχε ο εκλεκτός τόπος του
Ποσειδώνα, η Ατλαντίδα. Το μέρος αυτό δόθηκε
στον θεό όταν οι αρχαίοι θεοί μοιράσανε όλη
την ύπαρξη. Ποια ήταν λοιπόν αυτή η χώρα που
καταποντίστηκε όταν οι Θεοί οργίστηκαν με
την διαφθορά των κατοίκων της; Σύμφωνα με
τις περιγραφές του Πλάτωνα η Ατλαντίδα ήταν
μια ήπειρος μεγαλύτερη από την Ασία και την
Λιβύη μαζί που είχε μια από τις πιο
εντυπωσιακές πόλεις της αρχαιότητας για
πρωτεύουσα της. Η μορφή της πρωτεύουσας της
Ατλαντίδας μοιάζει περισσότερο με παραμύθι,
εντυπωσιακό για την λαμπρότητα των
κατασκευών της και γοητευτικό για τους
θρύλους που το τυλίγουν. Το σημαντικότερο
τμήμα της πόλης ήταν ένας μεγάλος λόφος στο
κέντρο του οποίου υψωνόταν ο ναός του
Ποσειδώνα. Ο ναός αυτός “φιλοξενούσε” ένα
αριστουργηματικό έργο τέχνης, το χρυσό
άγαλμα του Θεού της θάλασσας και προστάτη
της Ατλαντίδας, πάνω σ΄ ένα άρμα που το
οδηγούσαν έξι επίσης χρυσά φτερωτά άλογα. Ο
ναός που χαρακτηριζόταν για τον πλούτο και
τη διακόσμηση του ήταν παράλληλα και ένα
σπουδαίο διοικητικό κέντρο, αφού σ΄ αυτόν
συγκεντρωνόταν κάθε έξι χρόνια οι ηγεμόνες
της Ατλαντίδας για να προσφέρουν θυσίες
στον Ποσειδώνα. Παράλληλα εκεί έπαιρναν τις
σημαντικές αποφάσεις για την διοίκηση της
ηπείρου, αποφάσεις που καταγραφόταν σε
χρυσές πλάκες και έμεναν στο ναό. Στην
πεδιάδα, γύρω από τον λόφο είχε
κατασκευαστεί ένα περίπλοκο σύστημα
καναλιών μήκους εννιά χιλιομέτρων το οποίο
αναπτύσσονταν κυκλικά και επέτρεπε το
πέρασμα πλοίων από την μια ζώνη στην άλλη,
την ύδρευση της εύφορης πεδιάδας και φυσικά
την επικοινωνία των κατοίκων από τη μια
ζώνη στην άλλη με την χρήση διωρύγων.
Όσο για τα τεχνολογικά
επιτεύγματα που υπήρχαν σε αυτή την ήπειρο
οι αναφορές που έχουν καταγραφεί ανά τους
αιώνες προκαλούν αν μη τι άλλο έκπληξη για
το θαυμαστό επίπεδο τεχνογνωσίας. Οι
αναφορές αυτές αλώστε σε συνδυασμό με όλα
τα υπόλοιπα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την
“ταυτότητα” της Ατλαντίδος οδήγησαν στη
θεωρία ότι η ήπειρος αυτή ήταν ουσιαστικά ο
αρχέγονος πολιτισμικός πυρήνας της
ανθρωπότητας από τον οποίο διασώθηκαν
χάρις τη διαφυγή των ιερέων της που είχαν
διαισθανθεί τη καταστροφή, κάποια
σημαντικά στοιχεία που διαμόρφωσαν
αργότερα τους άλλους πολιτισμούς. Δυστυχώς
ο Πλάτωνας δεν δίνει περισσότερα στοιχεία
αφού συνεχίζει με την μετέπειτα καταστροφή
του νησιού ( 9560 χρόνια πριν από την εποχή του)
μέσα σε μια μέρα, μια καταστροφή που πιθανόν
έγινε εξαιτίας κάποιου κατακλυσμού. Ένα
τέλος που δόθηκε σαν τιμωρία από τους θεούς
για την πλεονεξία και την φιλοδοξία των
κατοίκων τους. Κάπως έτσι αναφέρει ο
μεγάλος φιλόσοφος τον τόπο εκείνο που
κάποτε δέσποζε στα δυτικά.
Μια ιστορία αληθινά γοητευτική που όμως δεν είχε μπει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος στον αρχαίο κόσμο και αυτό ίσως γιατί δεν ήταν και η πρώτη φορά που γινόταν λόγος για ένα νησί στα δυτικά, ή για ένα τόπο θαυμαστό, γενικότερα. Η ιστορία λοιπόν της Ατλαντίδας, όπως τουλάχιστον μας την χαρίζει ο Πλάτωνας, δεν περιέχει εκείνα τα στοιχεία των τεχνολογικών θαυμάτων, των εξωγήινων βάσεων, τους πάνσοφους μάγους και όλες εκείνες τις ρομαντικές πινελιές που προστέθηκαν με τον χρόνο από διάφορους ερευνητές και συγγραφείς. Και μόνο με αυτή την απλή μορφή της όμως η παρουσία ενός άγνωστου τόπου προκαλεί απόλυτα την περιέργεια του ερευνητή που ανακαλύπτει πως ο Πλάτωνας δεν ήταν ο μόνος που είχε μιλήσει για έναν - χαμένο πλέον - πολιτισμένο τόπο.
Παραδόσεις
από το Τσιλάμ Μπάλαμ του Γιουκατάν,
αναφέρουν πως την πατρίδα των Μάγια την
κατάπιε η θάλασσα ανάμεσα σε σεισμούς και
εκρήξεις ηφαιστείων. Στην Βενεζουέλα
κατοικούν λευκοί ιθαγενείς όπου στις
παραδόσεις τους αναφέρουν πως κατάγονται
από ένα μεγάλο νησί που το κατάπιε ο ωκεανός.
Λευκός ήταν και ο θεός εκπολιτιστής
Κετζακοάτλ που ήρθε από τα δυτικά, από τον
τόπο με την κόκκινη και μαύρη γη (οι
Άτλαντες αναφέρεται πως έχτιζαν τα σπίτια
τους με τρία χρώματα: λευκό, κόκκινο και
μαύρο). Οι κάτοικοι των Κανάριων νησιών,
ισχυρίζονται πως είναι και αυτοί απόγονοι
μιας χαμένης ηπείρου. Συγκεκριμένα, στην
Αδέρα και στις Αζόρες η φυλή των Γκουάνς
υποστηρίζουν πως είναι απόγονοι του πρώτου
βασιλιά της Ατλαντίδας. Το αξιόλογο είναι
πως είναι η φυλή αυτή είναι άμεση απόγονοι
των Μάγιας που όμως, εντελώς παραδόξως,
βρέθηκαν να κατοικούν στην άλλη πλευρά του
Ατλαντικού. Ξαναγυρνώντας στην Αμερική,
βρίσκουμε τις περιγραφές που μας άφησαν οι
Αζτέκοι για την μητρική τους ανατολική χώρα
την Αζτλάν όπου την κατάπιε και αυτήν ο
ωκεανός. Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα
πολλών φυλών που κατοικούν όλοι στα παράλια
γύρω από τον Ατλαντικό ωκεανό, η ύπαρξη
παραδόσεων για ένα τόπο κάπου δυτικά ή
ανατολικά (ανάλογα με την τοποθεσία του
καθένα), όπου η ονομασία του περιέχει τα
γράμματα Α, Τ, Λ, Ν. Αυτό από μόνο του μοιάζει
να αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό
στοιχείο, πιθανή ένδειξη μιας κοινής πηγής,
μιας κοινής έμπνευσης.
Κατερίνα Καλογεράκου